ماجرای شوک ۱.۵۷ جمعیتی در ژاپن چه بود؟
تاریخ انتشار: ۱۰ مهر ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۹۴۸۶۲۸۲
ژاپن در سال ۱۹۸۹ کمترین میزان باروری خود را با نرخ باروری ۱.۵۷ فرزند تجربه کرد! این مسئله به عنوان "شوک ۱.۵۷" در ژاپن معروف شد؛ این کشور سالخورده با تمام پیگیری‌ها تا کنون نتوانسته مانع از کاهش نرخ باروری خود شود. - اخبار اجتماعی -
به گزارش خبرنگار اجتماعی باشگاه خبرنگاران پویا؛ بُعد اقتصادی سالمندی جمعیت، عمده‌ترین مسئله‌ای است که تقریباً در همۀ جوامع درگیر با آن مشاهده شده است؛ همچنانکه جمعیت‌شناسان به آن اشاره کرده‌اند، سالمندی برای جوامع «یک بار اقتصادی بی‌سابقه» دانسته شده‌است!
علت آن است که فرد سالمند با خروج از چرخه فعالیت اقتصادی و تولید به یک انسان مصرف کننده تبدیل می‌شود، در حالیکه سهمی در تولید نداشته و نرخ "سرباری" را افزایش خواهد داد، بنابراین در بررسی بعد اقتصادی سالمندی، تحولاتی را می‌توان مدنظر داشت که از نظر جامعه شناختی و جمعیت شناختی نیز حائز اهمیت است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
در این رابطه، برای نمونه می‌توان به مورد ژاپن اشاره کرد؛ ژاپن از جمله شاخص‌ترین کشورها با جمعیتی سالمند است؛ مطالعه وضعیت و سیاست‌های جمعیتی این کشور در خصوص شرایط اقتصادی آن، می‌تواند برای کشورهایی همچون کشور ما که در خطر سالمندی جمعیت قرار دارد، مفید باشد.
در آسیای شرقی ژاپن از جمله نخستین کشورهایی بود که گذار باروری در آن رخ داد، کاهش باروری در ژاپن به لحاظ وسعت از همه ملل صنعتی بزرگتر بوده است؛ به طوری که کاهش شدید باروری از یکسو و افزایش امید به زندگی از سوی دیگر ژاپن را به یکی از سالخورده‌ترین کشورهای جهان در سال 2005 تبدیل کرد.
دولت ژاپن در سال 1989 کمترین میزان باروری را در طول تاریخ آمارهای حیاتی خود تا آن زمان تجربه کرد یعنی TFR برابر با 1.57 فرزند؛ تجربه‌ای که همراه با سالخوردگی جمعیت از یک سو و افت اقتصاد ژاپن از سوی دیگر به عنوان "شوک 1.57" در کشور معروف شد و به طور وسیعی توسط رسانه‌ها در سراسر کشور منتشر شد؛ دولت از سال 1990 به بعد تلاش‌های مستمر و پیگیری را برای مقابله با کاهش باروری تا امروز در پیش گرفته است اما این تلاش‌ها در مجموع شکست خورده و نتوانست مانع از کاهش باروری شوند تا جایی که ژاپن در حال حاضر باروری بسیار پایینی را در حدود TFR کمتر از 1.4 تجربه می‌کند!
در خصوص علل شکست برنامه‌ها و سیاست‌های دولت ژاپن روایت‌های مختلفی توسط جمعیت‌شناسان عنوان شده است؛ "ماتسوکورا" و همکارانش آن را بر مبنای فرضیه مخصمه باروری پایین تبیین کرده و اشاره می‌کنند که بیش از 30 کشور در دنیا میزان باروری کل یعنی TFR کمتر از 1.5 دارند که هیچ یک از آنها موفق نشدند روند کاهشی باروری را معکوس کرده و آن را به سطح جانشینی بازگردانند؛ آنها در نهایت پیشنهاد می‌کنند به رغم شکست برنامه‌های افزایش باروری در ژاپن، این برنامه‌ها را نباید بی‌اهمیت تلقی کرد؛ آنها همچنین معتقدند دولت در ابتدا باید سلامت را به اقتصاد بازگرداند تا هزینه‌های سنگین برنامه‌های افزایش باروری تأمین شود.
پژوهشگران سه دلیل را علت شکست سیاست‌های افزایش جمعیت در ژاپن می‌دانند:
1- سیاست‌های خانواده در خصوص بخش خصوصی ژاپن چیزی بیشتر از یکسری توصیه‌های الزام‌آور نبوده است؛ برای مثال در خصوص مرخصی والدین برای پدرها، کمپانی‌ها مقاومت زیادی کرده و آن را امری برخلاف اخلاق کار تلقی می‌کنند.
2- سیاست‌های خانواده در ژاپن در هدف‌گذاری گروه مهمی از جامعه ژاپن یعنی زنان جوان ناموفق بوده است؛ زنانی که زندگی خارج از مرزهای سنتی در سیستم اقتصادی و اجتماعی ژاپن اختیار کردند.
3- این سیاست‌ها بشدت تحت تأثیر سیاست‌های افزایش جمعیت در قبل از جنگ جهانی اول هستند تا جایی که سیاست‌های افزایش جمعیت تبدیل به یک تابوی اقتصادی و اجتماعی ژاپن شده‌اند.
کشورهای صنعتی اروپایی براساس سطوح باروری‌شان به دو دسته تقسیم می‌شوند؛ دسته اول: شامل کشورهای شمال، همه کشورهای انگلیسی و فرانسه و هلندی زبان در اروپای غربی می‌باشد که میزان باروری کل در آنها بالای 1.5 بچه به ازای هر زن می‌باشد.
دسته دوم شامل همه کشورهای اروپایی جنوبی و همه کشورهای آلمانی زبان اروپایی غربی است که میزان باروری کل در آنها پایین‌تر از 1.5 قرار دارد؛ کشورهای صنعتی آسیای شرقی مانند ژاپن هرچند خارج ازمحدوده اروپا هستند اما در گروه دو جای می‌گیرند؛ وجه اشتراک کشورهای گروه دوم وجود ارزش‌های سنتی قوی در خصوص مسئولیت‌های خانوادگی و جنسیتی شدن کارِ خانه و بچه‌داری می‌باشد، براین اساس پژوهشگران معتقداند که کاهش باروری به رغم دو دهه تلاش‌های دولت ژاپن برای مقابله با آن به دلیل عنصر فرهنگی و ارزش‌های سنتی حاکم در جامعه ژاپن است.
ارزش‌هایی که نگرش جنسیتی به نقش زن و مرد، مشارکت کمِ شوهر در کارهای خانه، و عدم توسعه سیاست دوستی خانواده در ژاپن را تقویت می‌کند؛ براساس پیمایشِ گذران وقت و اوقات فراغت، شوهران ژاپنی نسبت به شوهران آمریکایی یا اسکاندیناویی به میزان در خور توجهی زمان کمتری را به کار خانه اختصاص می‌دهند، بدین ترتیب نابرابری جنسیتی در سطح خانواده دلیل بسیار خوبی برای تداوم باوری بسیار پایین در ژاپن است.
در سال 1399 اندازه جمعیت ایران حدود 84 میلیون نفر برآورد شده است، از این مقدار بیش از 5 میلیون و 500 هزار نفر سالمند 65 سال به بالا خواهند بود که 6.6 درهم درصد جمعیت ایران را تشکیل می‌دهند؛ این آمار حاکی از آن است که ما در حال حاضر یک جمعیت میانسال داریم و از سال 1385 به این مرحله سنی ورود کرده‌ایم؛ با در نظر گرفتن آمارهای مربوط به سرشماری نفوس و مسکن و گزارش‌های سازمان ملل متوجه می‌شویم که فعلاً افزایش سالمندی کل یک روند طبیعی را طی می‌کند اما از سال 1409 به بعد ما شاهد افزایش چند برابری در جمعیت سالمندان کشور خواهیم بود و در صورت ادامه در سال 1430 به یکی از سالمندترین کشورهای دنیا تبدیل خواهیم شد! اینها در حالی است که نرخ باروری کشور در حال حاضر به حدود 1.8 فرزند به ازای هر زنِ در سن باروری رسیده است!
افزایش جمعیت سالمندان در استان فارس؛ کارت منزلت سالمندان در شیراز رونمایی می‌شود"دولت روحانی" در کاهش فاکتورهای جمعیتی کشور رکورد زد!فیلم‌نوشت/ جمعیت ایران "میانسال" شده است!آقای روحانی در آستانه ترک پاستور به‌یاد مسئله "بحران کاهش جمعیت" افتاد!اقدامات ضدجمعیتی دولت سازندگی اثرش کمتر از موشک‌های صدام نبود!افزایش خانوارهای یک تا چهار نفره زنگ خطر "کاهش و سالمندی جمعیت ایران!" + آماربرنامه‌های نمایشی صدا‌و‌سیما و سریال‌های تلویزیونی "کم‌فرزندی و تجرد" را ترویج می‌کنند!انتهای پیام/
منبع: تسنیم
کلیدواژه: اخبار ژاپن سالمندان کاهش جمعیت اخبار ژاپن سالمندان کاهش جمعیت میزان باروری افزایش جمعیت جمعیت ایران کاهش باروری برنامه ها سیاست ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۹۴۸۶۲۸۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
جهان در سراشیبی سقوط نرخ تولد
کاهش نرخ تولد تیتر اول بسیاری از رسانه‌ها در ماه‌های ابتدایی سال ۲۰۲۴ است و مسئولان را به ارائه راه‌کارهای مناسب برای مقابله با این پدیده و کمرنگ کردن تاثیرات آن بر اقتصاد و سیاست شهرها تشویق کرده است.
به گزارش سرویس ترجمه خبرگزاری ایمنا، نرخ زاد و ولد جهانی بر اساس داده‌های بانک جهانی نسبت به سال ۱۹۶۳ که برابر ۵.۳ ثبت شده است، همواره در حال کاهش است و در حال حاضر به ۲.۳ رسیده است. با این وجود، جمعیت جهان در چارچوب پارامترهای رشد در حال افزایش است و سازمان ملل متحد رشد جمعیتی دو میلیاردی را در ۳۰ سال آینده پیش‌بینی می‌کند و این یعنی جمعیت جهان تا سال ۲۰۵۰ به ۹.۷ میلیارد و در دهه ۲۰۸۰ به ۱۰.۴ میلیارد می‌رسد. روند کاهش نرخ تولد در دهه‌های پیشین، بیشتر در کشورهای پردرآمد شمالی مشاهده می‌شد اما این روند در عصر حاضر به سایر مناطق جهان گسترش یافته است و بر اساس برآورد مجمع جهانی اقتصاد، کاهش میزان زاد و ولد به یک پدیده جهانی تبدیل شده است که همه‌گیری کووید -۱۹ این روند را در بسیاری از کشورها تسریع کرده است. همچنین کاهش نرخ تولد با فرایندهای مهاجرت و کاهش جمعیت روستاها مرتبط است، هرچند شهرها نیز از این روند در امان نیستند.
اسپانیا در سال ۲۰۲۳ پایین‌ترین رقم تاریخی تولد را از سال ۱۹۴۱ تا کنون ثبت کرده است که منعکس‌کننده نگرانی‌های فزاینده در مورد کاهش جمعیت است. وضعیت در اسپانیا یک مثال تکان‌دهنده است که نشان از روند گسترده‌تری دارد که در بسیاری از کشورها در حال وقوع است. کاهش جمعیت چین برای دومین سال پیاپی شتاب گرفته است و طبق گزارش اداره ملی آمار چین، تعداد کل مردم چین در سال ۲۰۲۳ با ۰.۲ درصد کاهش به ۱.۴۰۹ میلیارد نفر رسیده است. این کشور سال‌ها است که با روندهایی مبارزه می‌کند که منجر به پیری جمعیت شده و ناشی از سیاست‌های گذشته کنترل جمعیت از جمله سیاست تک‌فرزندی و افزایش بی‌میلی در میان جوانان برای بچه‌دارشدن است. جمعیت ژاپن پس از رسیدن به ۱۲۸ میلیون نفر در سال ۲۰۰۸ شروع به کاهش کرده و در سال ۲۰۲۲ به ۱۲۵ میلیون نفر رسیده است. پیش‌بینی می‌شود که با ادامه این روند، جمعیت ژاپن در سال ۲۱۰۰ به ۶۳ میلیون نفر یعنی نیمی از جمعیت آن در سال ۲۰۲۲ کاهش یابد. این روند در کشورهای دیگر نیز در حال مشاهده است؛ میانگین سنی که افراد برای والدین شدن انتخاب می‌کنند افزایش یافته است، میانگین تعداد فرزندان در هر خانواده کاهش یافته است و درصد فزاینده‌ای از افراد ترجیح می‌دهند بدون فرزند بمانند. نرخ باروری در اسپانیا ۱.۱۹ فرزند به ازای هر زن است، درحالی‌که در فرانسه ۱.۸۳، ایتالیا ۱.۲۵، پرتغال ۱.۳۸ و ایالات متحده ۱.۷ است. در بریتانیا نیز نرخ باروری به پایین‌ترین حد خود در دو دهه گذشته رسیده است.
یکی از عوامل مؤثر بر کاهش تمایل به فرزندآوری، هزینه‌های بالای اقتصادی برای داشتن و تربیت فرزند است که یک مشکل حاد برای خانوارهای کم‌درآمد به شمار می‌آید و منعکس‌کننده افزایش شکاف درآمدی در جوامع است.
در کنار گزارش‌های کاهش جمعیت، مقالات بسیاری حتی جنبه‌های منفی‌تری را در نظر می‌گیرند و تعداد حیوانات خانگی را با تعداد کودکان در کشورها مقایسه می‌کنند. در اسپانیا تعداد سگ‌ها سه میلیون بیشتر از تعداد کودکان است و این خبر در هفته‌های اخیر مورد توجه رسانه‌های اجتماعی قرار گرفته است و از آن به‌عنوان یک عامل مؤثر در کاهش نرخ زاد و ولد و چالش‌های کاهش جمعیت نام برده شده است. با این حال، واقعیت بسیار پیچیده‌تر از خلاصه کردن آن به ترجیح مردم برای نگهداری از حیوانات خانگی بر مسئولیت‌های سنگین تربیت کودک است.
یکی از عوامل مؤثر در کاهش جمعیت کشورهای غربی، نابرابری جنسیتی است، زنانی که مادر می‌شوند شغل خود را از دست می‌دهند، تعادلی بین کار و زندگی و شبکه حمایتی مناسب برای مراقبت از نوزادان وجود ندارد و همین امر منجر به تصمیم‌گیری برای مادرنشدن در این کشورها می‌شود.
کاهش جمعیت با اشتغال نامطمئن و نبود امنیت اقتصادی رابطه مستقیم دارد که به‌طور عمده بر نسل Z و نسل هزاره که در حال حاضر در سن باروری خود هستند تأثیر می‌گذارد. طبق مطالعه دانشگاه ایالتی میشیگان، از هر پنج بزرگسال در ایالات متحده، یک نفر تمایل به بچه‌دار شدن ندارد.
تغییر جهانی در سبک زندگی نیز اثرات قابل‌توجهی در این روند دارد و با افزایش مهاجرت بیشتر مردم به مناطق شهری، میانگین تعداد فرزندان در هر خانواده نیز کاهش می‌یابد چراکه شهرها آهنربای اصلی جمعیت جهان در قرن بیست‌ویکم هستند.
ارتباط بین شهرها و نرخ زاد و ولد، فراتر از توضیح دلایل کاهش نرخ تولد است و توضیح پیامدهای این روند کاهشی نیز اهمیت ویژه‌ای دارد. یکی از این پیامدها، کاهش جمعیت است که برای شهرهای آینده مشکل بزرگی ایجاد خواهد کرد. مطالعه انجام‌شده توسط دانشگاه ایلینوی شیکاگو پیش‌بینی می‌کند که ۴۳ درصد از شهرهای ایالات متحده تا سال ۲۱۰۰ کاهش جمعیت را تجربه می‌کنند و فقط کلان‌شهرها شاهد افزایش جمعیت خواهند بود. البته این کاهش جمعیت تنها به دلیل کاهش نرخ تولد نیست و عوامل دیگر مانند تغییرات آب‌وهوا و افزایش هزینه‌های زندگی نیز در این اتفاق اثر دارند. در آینده نزدیک شهرهای متوسط با کاهش جمعیتی مواجه می‌شوند که در حال حاضر در مناطق روستایی تجربه می‌شود. شهرهای کوچک در بعضی مناطق اروپا هم اکنون در حال تجربه این کاهش جمعیت هستند.
پرداختن به موضوع کاهش جمعیت و چالش‌های ناشی از پیری جمعیت نیازمند تصمیم‌گیری فعالانه توسط سازمان‌های برنامه‌ریزی شهری است. پویایی در حال تغییر، برخی از زیرساخت‌ها و خدمات شهری را منسوخ می‌کند و نیاز به توسعه زیرساخت‌های جدید را بیش از پیش مطرح می‌کند که شهرها باید برای پاسخ به این چالش، مجموعه‌ای از بهترین شیوه‌ها را اتخاذ کنند.
چالش‌های جمعیتی همچنین با مسائل اقتصادی، اجتماعی و حتی سیاسی مرتبط هستند، تولید ناخالص داخلی هر کشور با کاهش جمعیت نیروی کار کاهش می‌یابد، مگر اینکه افزایش زیادی در بهره‌وری وجود داشته باشد. کمبود نیروی کار بر بخش‌ها و مشاغل مختلف به‌ویژه بخش خدمات اجتماعی و عمومی مانند آموزش و مراقبت‌های بهداشتی تأثیر می‌گذارد و ممکن است منجر به تعطیلی بعضی مراکز و مشاغل شود. شهرها باید کاهش جمعیت و کاهش نرخ زاد و ولد را در استراتژی‌ها و پیش‌بینی‌های خود بگنجانند تا بتوانند به شیوه مؤثر به چالش‌ها و مشکلات پیش‌آمده رسیدگی کنند.
بعضی از شهرها توانسته‌اند راه‌های موفقیت‌آمیزی برای رسیدگی به این چالش‌ها ارائه دهند، برای مثال شهر ساراگوزا در اسپانیا، «فروشگاه‌های دوستانه» را متناسب با نیازهای افراد مسن پیاده‌سازی کرده است، اسلو در نروژ، خدمات حمل‌ونقل کم‌هزینه را در اولویت برنامه‌های خود قرار داده است، شهر آمستردام هلند، طرح‌ها و بحث‌های فرهنگی را برای رسیدگی به نیازهای جمعیت سالخورده معرفی کرده است و بارسلون با کمک طرح مسکن‌های اشتراکی، از زندگی مشترک بین‌نسلی حمایت می‌کند. ژاپن سقف کمک‌هزینه‌های آموزشی را از دبیرستان به آموزش عالی افزایش داده و کمک‌های اقتصادی بیشتری برای حمایت از فرزندآوری اختصاص داده است. بعضی از شهرهای چین مردم را به فرزندآوری در سال زودیاک چینی اژدها (سال ۲۰۲۴) که سال فرخنده‌ای برای چینی‌ها به حساب می‌آید، تشویق کرده‌اند. هدف همه این طرح‌ها، توقف روند کاهشی میزان زادوولد، تقویت همزیستی و رسیدگی مؤثر به چالش‌های مرتبط با پیری جمعیت است.
جزئیات جدید از دزدیده شدن دختر ۴ ساله کلاله‌ای؛ کارگر ۳۵ ساله قصد فروش یسنا را داشت